Терроризм чист ва онро бо ифротгароӣ чӣ мепайвандад? Ба ин савол ҷавоби мушахасе нест. Бо вуҷуди ин, байни ин ду мафҳум робитаи муайян вуҷуд дорад.
Терроризм як амали зиддиҷамъиятӣ ва зӯроварӣ мебошад, ки барои ноил шудан ба ҳадафҳои муайяни ифротӣ нигаронида шудааст. Он бо истифода аз усулҳои шадид ва ваҳшиёна, аз қабили ҳамла ба одамони бегуноҳ ё сохтани асбобҳои тарканда хос аст. Экстремизм як намуди махсуси рафторест, ки ба эътиқод ва ақидаҳои ифротӣ асос ёфтааст, ки аз доираи тавофуқ ва меъёрҳои иҷтимоӣ берун меравад.
Баръакси ифротгароӣ, терроризм марҳилаи ниҳоии рафтори манфӣ мебошад. Дар ҳолате, ки ифротгароӣ зӯроварӣ буда, ба амнияти мардум таҳдид мекунад, амалҳои ӯ аллакай ба категорияи терроризм дохил мешаванд. Як фарқияти калидӣ дар он аст, ки терроризм як шакли мушаххаси ифротгароӣ мебошад, ки истифодаи зӯроварӣ ва нобудсозии ҷисмониро дар бар мегирад.
Ҳамин тариқ, терроризм ва ифротгароӣ ду мафҳуми гуногунанд, ҳарчанд дар байни онҳо робитае вуҷуд дорад. Ифротгароӣ метавонад ибтидои роҳи амалҳои террористӣ бошад, аммо ин мафҳум фарқияте дорад. Худди мафҳуми терроризм чист?
Терроризм як намуди ифротгароӣ мебошад, ки бо истифода ва таҳдиди зӯроварӣ барои эҷоди тарс, воҳима ва номуайянӣ дар ҷомеа тавсиф мешавад. Терроризм бо рафтори зиддиҷамъиятӣ ва амалҳои зӯроварӣ алоқаманд буда, баръакси ифротгароӣ аст, ки метавонад дар доираи идеология ва равишҳои гуногун ифода ёбад.
Монандии терроризм ва ифротгароӣ дар он мебошад, ки барои ноором кардани ҷомеа ва имконияти истифодаи зӯроварӣ барои расидан ба ҳадафҳои нопокӣ худ мебошад. Аммо бар хилофи ифротгароӣ терроризм бо истифода аз зӯроварӣ бо мақсади эҷоди тарсу ваҳм дар ҷомеа ва ҷалби таваҷҷуҳи ҷомеа ва ВАО тавсиф мешавад.
Рафтори террористӣ ва ғояҳои зиддиҷамъиятӣ зӯроварӣ нисбат ба одамони бегуноҳ ва инчунин дар рад кардани арзишҳои иҷтимоӣ ва меъёрҳои рафторӣ мебошад. Терроризм ва ифротгароӣ метавонад ангезаҳои гуногун дошта бошад, аммо ҳадафи аслии онҳо боиси бесарусомонӣ ва номуайянӣ дар ҷомеа ва ноил шудан ба тағйирот дар низоми сиёсӣ, динӣ ва иҷтимоӣ мебошад.
Экстремизм чист? Экстремизм як намуди рафтори зиддиҷамъиятӣ мебошад, ки ба таҳрики зӯроварӣ, вайрон кардани волоияти қонун, вайрон кардани сохти давлатӣ ва тамомияти арзӣ нигаронида шудааст.
Экстремизм аксар вақт бо терроризм алоқаманд аст, аммо фарқиятҳои худро дорад. Тафовути асосии ифротгароӣ аз терроризм дар он аст, ки ифротгароён ба фарқ аз террористон ба зӯроварӣ даст намезананд, балки дар сатҳи идеология ва тарғиби ғояҳои ифротгароӣ кор мекунанд.
Аммо байни терроризм ва ифротгароӣ робита вуҷуд дорад. Экстремизм метавонад як марҳилаи ҳаракаткунанда дар роҳи терроризм бошад. Идеологияи ифротгароӣ метавонад дар дохили як гурӯҳи одамон ниятҳои зӯроварӣ ва амалҳои террористиро ба вуҷуд орад.
Муносибатҳои байни терроризм ва ифротгароӣ дар табиати зиддиҷамъиятӣ ва зӯроваронаи онҳост. Ҳарду падида ба меъёрҳо ва арзишҳои ҷомеа мухолифанд.
Аммо бояд гуфт, ки ифротгароӣ метавонад дар шаклҳои гуногун, аз сиёсиву динӣ, миллӣ ва этникӣ зоҳир шавад. Хамаи онҳо хусусияти умумӣ – даъват ба зуроварӣ ва вайрон кардани тартиботи ҷамъиятӣ доранд.
Экстремизм чист? Ва терроризм чист?
Экстремизм як шакли фаъоли ифодаи рафтори зиддиҷамъиятӣ, аз ҷумла таҳким ва радикализатсияи муносибатҳои манфӣ мебошад. Терроризм, аз тарафи дигар, истифодаи зӯроварӣ ва аснодҳои тарс барои ноил шудан ба тағйироти сиёсӣ ё идеологӣ мебошад.
Алоқамандии ифротгароӣ ва терроризм дар он аст, ки ақидаҳо ва идеологияҳои ифротӣ аз ҷониби террористон метавонанд барои сафед ва қонунӣ кардани амалҳои худ истифода кунанд. Онҳо метавонанд тавассути таблиғи ифротгароӣ ғояҳо ва сабабҳоро таблиғ кунанд, то ҷонибдорон ва навоваронро ба кори худ ҷалб кунанд.
Шабеҳи ифротгароӣ ва терроризм дар он аст, ки ҳарду падида ба амният ва суботи ҷомеа таҳдид мекунанд. Ҳарду зуҳуроти зӯроварӣ ва татбиқи идеологияҳои манфӣ мебошанд, ки боиси оқибатҳои харобиовар мешаванд.
Бо вуҷуди ин, байни ифротгароӣ ва терроризм фарқият вуҷуд дорад. Экстремизм метавонад дар шаклҳои гуногун – сиёсӣ, динӣ, миллатгароӣ ва ғ. Терроризм як шакли амалисозии ҷисмонии ин эътиқодҳои ифротгароӣ бо истифода аз зӯроварӣ ва воситаҳои тарсондан барои расидан ба ҳадафи худ мебошад.
Барои самараноктар мубориза бурдан бо ин зуҳурот дарки робитаи байни рафтори ғайриҷамъиятӣ, ифротгароӣ ва терроризм муҳим аст ва пеш аз ҳама тарафдорони радикализатсияро пешгирӣ кардан лозим аст.
Терроризм-яке аз зуҳуроти номатлуби асри замон буда мақсад ва ҳадафи асосиаш аз байн бурдани рақиби сиёсӣ, вайрон кардани тартиботи ҷамъиятӣ тарсонидани аҳолӣ ва несту нобуд кардани инсоният мебошад.
Терроризм- дар луғат ба маънои бо роҳи зӯроварӣ ва қатлу куштор аз худ кардани давлатҳо омадааст.
Ҳоло, ки як масъалаи муҳим, ки ҷомеаи ҷаҳониро ба ташвиш овардааст ин Терроризм ва Экстремизм мебошад. Терроризм махсусан дар солҳои охир оқибатҳои зиёди харобиовар ва талафоти зиёди ҷонӣ аз худ боқӣ гузошта, монеаи ташаккули ҷомеаи ороми башарият гардидааст.
Таҳлилҳо собит менамоянд, ки ба хулосае оем, ки амалҳои анҷомдодаи террористону экстремистон бештар ба дину мазҳаб робита дошта, рушди илму техника ва инсонияту зиндагии онро инкор мекунанд.
Имрӯз олами Ислом ба қатлу куштор, талаву тороҷ ваҳшонияту даҳшат гирифтор шудааст ва аҷибтар аз ҳама он аст, ки тамоми корҳои ғайри шаръӣ, балки аъмолӣ куфр аз номи дини мубини Ислом анҷом дода мешавад.
Махсусан ҳамин гурӯҳҳои террористону экстремистон ҳастанд, ки номи Исломро дар назари ҷаҳониён ҳамчун як дини қатлу куштор ва бераҳм нишон медиҳанд, дар ҳоле, ки дини мубини Ислом пайравони худро ҳамеша ба панду насиҳат, илму маърифат, дӯстиву бародарӣ, ватандӯстиву ватанпарварӣ даъват мекунад, на ин ки ба қатлу куштор ва ҷудоандозиву ҷудохоҳӣ ва дигаву дигар.
Мутаассифона аксари онҳое, ки бо асли аркони ислом, таърих, фарҳанг, аҳком, фалсафа ва ахлоқи ислом ошно нестанд, чунин меҳисобанд, ки ба ислом хислати ситезу тундравӣ, таҷовузгароӣ, бадқасдӣ, ғайритаҳаммулпазирӣ хос аст. Ин андешаи мутлақо ғалат аст. Ислом дини сулҳу салоҳ ва бародарист, на барқасдиву бетаҳаммулӣ.
Экстремизм ва терроризм аз мафҳумҳоест, ки дар дунёи имрӯза вирди забони ҳама шудааст ва ин ду мафҳум ба ҳам пайваст мебошад. Экстремизм (тундравӣ, аз андоза гузаштан) ба терроризм меорад. Истилоҳи «терроризм» (аз калимаи лотинии «tеrrоr») маншаъ гирифта, маъноаш «тарс ва ваҳм» аст. Террористон мехоҳанд, мақсаду мароми худро бо роҳи зӯроварӣ, куштор, тарсу ваҳм амалӣ созанд. Террор кардан, ҷомеаро ба ҳолати тарсу ваҳшат ва ноумедӣ афкандан аст.
Дар шароити кунунӣ вазифаи ҳар як фарди ватандӯсту ватанпарвар, миллатдӯсту мусулмон, алалхусус ҷавонон, ки ҳамчун неруи асосии пешбарандаи ҷомеа маҳсуб меёбанд, аз он иборат аст, ки аз таълимоти гурӯҳҳои манфиатҷӯе, ки дини мубини исломро бо терроризм айният медиҳанд ва тундгароиро омили ҳифзи ислом муаррифӣ мекунанд, худдорӣ намоянд, зеро дар натиҷаи гароиш ба ин гуна ҳизбу ҳаракатҳои радикаливу террористӣ ҳам ҷони худро аз даст медиҳанд ва ҳам сабаби аз байн бурдани ҷони ҳазорон нафарони дигар мегарданд.
Бояд ҳар як шаҳрванд, ҳар як фарди ин ҷомеа барои ҳифзи истиқлолият ва якпорчагии кишвар талош варзад. Зеро ояндаи халқу миллати тоҷикро бе мавҷудияти давлати миллии тоҷикон тасаввур кардан ғайриимкон аст.
Ва дар ҷое Роҳбари Олии Кишвар Муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон мефармоянд ва мегӯянд, ки терроризм ва экстремизм ватан, миллат, дин, мазҳаб, таърих ва фарҳанг надорад.
Мусаллам аст, ки терроризм ва экстремизм аз зуҳуроти номатлубтарини ҷомеаи ҷаҳонӣ ба шумор рафта, боиси ба миён омадани оқибатҳои нохуш гардидааст. Терроризм ва экстремизм дар байни табақаҳои мухталифи ҷомеа, махсусан миёни ҷавонон яке аз муаммоҳои меҳварии ҳаёти башарият буда, оқибат ба бесуботӣ ва вайронкорӣ меорад.
Ҳамаи ин воқеияту рӯйдодҳо ҳақиқатеро таъкид менамоянд, ки мушкилоти аср ва таҳдидҳои нав ба тамаддуни башарӣ мунтазам афзоиш ёфта, амнияти давлатҳои хурду бузурги олам ва ҳатто тақдири тамоми аҳли башарро ба хатари ҷиддӣ рӯ ба рӯ сохтаанд. Ин ҳодисаҳо бори дигар исбот намуданд, ки терроризм ва экстремизм, аз як ҷониб, чун вабои аср хатари глобалии ҷиддӣ буда, аз ҷониби дигар як тахдиде ба ҷомеаи ҷаҳонӣ ва ҷони ҳар як сокини сайёра аст.
Дар ин давраи ҳассос мо бояд бениҳоят ҳушёр ва эҳтиёткор бошем хонандагони азиз ва гиромӣ як лаҳза тафаккур кунем дарк мекунем ки ин ҳама ҳарфҳо воқеият дорад.
Огоҳӣ…
Ҳамватанони Азиз – биёед фирефтаи ин ё он гурӯҳҳои Террористиро нахӯрем, чун ТЕРРОРИЗМ бадтарин зуҳуроти номатлуби асри замон буда, мақсад ва ҳадафи асосии асосиаш аз байн бурдани давлатҳо, миллатҳо, динҳо, фарҳангҳо, таърихҳо ва ғайра мебошад.
Ҳамватанони Азиз биёед ҳама якҷо бошем ва нагузорем, ки ин гурӯҳҳои террористию экстремистӣ ба мақсадҳои нопоки худ бирасанд ва ҳама якҷоя ин шиъорро дошта бошем нест бод ТЕРРОРИЗМ…

Гирдоварандаи маълумот
Директори МТМУ №10
Нусратов И.